Alkmaar staat vooral bekend om kaas en zijn kaasmarkt. Het oude centrum heeft echter flink wat meer te bieden, waaronder de Grote Sint Laurenskerk. Deze kerk staat ten opzichte van de Waag precies aan de andere kant van het centrum, maar erg ver lopen is het niet. En als je er dan toch bent, dan kun je ook nog even binnenlopen bij het naastgelegen Stedelijk Museum Alkmaar.

Locatie/bereikbaarheid

De Grote Sint Laurens kerk staat heel toepasselijk aan de Koorstraat in het oude centrum van Alkmaar. Met de trein is Alkmaar prima bereikbaar vanaf Amsterdam, met de auto via de A9.

Koorstraat 9
1811 GP Alkmaar
https://grotekerk-alkmaar.nl

Geschikt voor

Deze kerk doet zijn best ook jongeren te trekken en eenmaal binnen ook te interesseren voor de verschillende objecten. Zo is er een speciale kinderroute en een app. Toch, het zal niet verbazen dat nogal veel bezoekers van (ver)gevorderde leeftijd zijn. En is dat erg? Als je jong bent heb je wel wat anders te doen. Word je ouder, dan kom je bijna vanzelf hier wel eens terecht. En anders in soortgelijke kerken in het verre buitenland, wat natuurlijk meteen een stuk interessanter klinkt.

Oordeel

Deze kerk is zeker een bezoek waard en verdient mede dankzij de behulpzame vrijwilligers een mooie 8.

Wat ga je doen?

De Grote Sint Laurens Kerk doet zijn naam eer aan met een hoogte van 35 meter en een grondoppervalk van 56 bij 85 meter. Het is daarmee de grootste kerk boven het Noorzeekanaal. De huidige gotische kerk is gebouwd in 1518. In eerste instantie was het uiteraard een katholieke kerk, maar toen de Reformatie in 1571 Alkmaar bereikte werd de kerk gestript van alle tirelantijnen en tussendoor werden de pastoor en kapelaan opgehangen. De kerk was daarmee geschikt voor de protestantse eredienst. Vrij recent is de kerk het een plek voor cultuur en ontmoeting geworden.

Grafzerken

In de kerk liggen in totaal maar liefst 1700 grafzerken. Daarvan zijn er op digitale schermen 24 uitgelicht om de overledenen, dan wel niet letterlijk, maar wel figuurlijk weer tot leven te wekken. Een van de belangrijkste grafzerken is die van Maerten Pieterz. van der Mey. Wellicht ken je hem niet en als niet-woner van Alkmaar is dat je vergeven. Woon je wel in Alkmaar, dan is het toch iets om je een klein beetje voor te schamen. Deze van der Mey was namelijk een belangrijke boodschapper ten tijde van het Spaans beleg in 1573, wat, zoals natuurlijk iedereen wel weet, het startpunt was voor vele latere overwinningen op de Spanjaarden.

De kerk biedt ook plek voor gebeurtenissen aan het begin van een mensenleven; er is een doopkapel die helaas niet toegankelijk is maar digitaal wel te zien en een dooptuin achter een doophek waar vele pasgeboren Alkmaarse kinderen zijn gedoopt. Vlak daarbij zijn de fraaie preekstoel en herenbanken voor de notabelen van Alkmaar te vinden.

Aan de zijkant is de Laurentinuskapel het noemen waard. Het is een stilteruimte waar je een kaarsje aan kunt steken en er is een deel van een oud gedicht over de naamgever van deze kerk te lezen. Verder lopend kom je vanzelf langs het Van Covelenorgel, het oudste nog bespeelbare orgel in Nederland. In 1511 vervaardigd, eindeloos vaak aangepast maar bij de laatste restauratie in 2000 is hij zoveel mogelijk weer in de staat van 1511 teruggebracht. Daarna volgen enkele lijkbaren, waarmee, de naam zegt het al, lijken in kisten werden gedragen. Lijkbaren waren veelal van gilden zodat leden van het gilde, en hun familie, op een eigen baar naar het graf konden worden gebracht.

Topstukken in de kerk

In het middengedeelte van de kerk zijn de twee topstukken te vinden; het Van Hagerbeer-Schnitgerorgel en het Laatste Oordeel. Het orgel is in 1639 gebouwd door Hagerbeer en in 1722 verbeterd en uitgebreid door Schnitger. Dat verklaart meteen de huidige naam van het orgel. Een heuze stadsorganist bespeeld het orgel met regelmaat.

Het Laatste Oordeel is meteen bij de bouw van de kerk gemaakt door Jacob Cornelisz van Oostzanen. De gewelfschildering (je moet dus je hoofd hier heel ver naar achteren buigen om het goed te kunnen zien), drukt zoals de naam al aangeeft het einde der tijden uit. Christus met aan zijn zijde Maria en Johannes de Doper zijn te zien, maar ook aartsengel Michael die zielen weegt en de Hellemond die arme zielen verorbert. Overigens is het werk verschillende keren grondig gerestaureerd en zelfs, aan het eind van de 19e eeuw, een tijdje in het Rijksmuseum geweest.

Verdwenen kunstwerken

Een van de merkwaardigste onderdelen van de hele kerk zijn de twee verdwenen kunstwerken. Je zou zeggen, die zijn er niet meer. Dat is waar en tegelijkertijd ook niet waar. Het eerste verdwenen kunstwerk is het Laurentinus-altaarstuk dat in 1581, na de Reformatie is verkocht aan de Koning van Zweden en tegenwoordig te vinden in de kathedraal van Linkoping (Zweden). Het tweede verkochte kunstwerk is de Zeven Werken van Barmhartigheid. Dit is in 1504 gemaakt en in 1918 verkocht aan het Rijksmuseum om het onderhoud van de kerk mee te kunnen bekostigen. Digitaal, op schermen, is het echter nog steeds in de kerk te zien.

Voor een laatste object dat betrekking heeft op deze kerk moet je het Stedelijk Museum Alkmaar, naast de kerk, binnenlopen. Zij hebben namelijk een interieurschildering van de kerk gemaakt door Pieter Saenredam. Digitaal is het ook in de kerk te zien samen met een impressie van hoe naar verwachting de kerk er in de katholieke tijd uit zal hebben gezien.

Handige tips

Aan de achterzijde van de kerk loop je over het plein zo naar het Stedelijk Museum Alkmaar en verder is de Langestraat richting Waag uitlopen ook bepaald niet het slechtste idee. De Waag kent op het voorgelegen plein nog steeds in de zomerperiode een kaasmarkt. Ook zonder, of juist zonder, dat toeristische spektakel is dit gebouw samen met het plein de moeite waard. Heb je zin, dan kun je hier ook naar het Hollands Kaasmuseum of in een zijstraatje Nationaal Biermuseum De Boom.

In de Grote Sint Laurens Kerk zijn enkele zwarte lijkbaren te zien. Wil je eens en echte verzameling werkelijk fraaie en beschilderde exmplaren bekijken, ga dan naar de St. Gertrudiskerk in Workum. In deze kerk zijn een aantal zeer fraaie gildebaren te zien, tot aan special baren voor kinderen aan toe.

Kritische noot

Tegenwoordig is de kerk een plek voor, zoals ze het zelf zeggen: “Cultuur en ontmoeting”. Dat heeft tot gevolg dat buiten het seizoen de kerk beperkt toegankelijk is en bovendien moet er soms letterlijk ruimte worden gemaakt voor een tentoonstelling of beurs. De oorspronkelijke indeling en sfeer komt dan wel eens danig in de knel.

Prijs

Niet onbelangrijk onderdeel van deze kerk is dat hij, zoals gelukkig zoveel kerken, gratis toegankelijk is.

Lengte bezoek

Afhankelijk van wat je doet en hoe snel ben je hier tussen een kwartier en een uur onder de pannen. Er is ruimschoots informatie op papier en digitaal voorhanden. Als je dat allemaal gaat lezen dan loopt de tijd behoorlijk op. Maak je een rondje langs de highlights, dan sta je snel weer buiten.

Horeca / overnachtingsmogelijkheden

Horeca is er in de binnenstad van Alkmaar tegenwoordig te over. Ook slapen kan hier heel goed in uiteenlopende prijsklassen.

Praktische info/openingstijden

Tijdens de zomerperiode is de kerk open van 11:00 tot 17:00. Buiten het seizoen is de kerk in gebruik als evenementenlocatie en daarom niet of beperkt toegankelijk en soms dan natuurlijk ook niet gratis. De 360 graden virtuele rondleiding op de website van het museum is wel het hele jaar te volgen 😊.

Meer…

Voor een overzicht van andere kerken: Klik hier

———————————————————
© IsDitLeuk.nl
V2019-1
Laatste update: 21 oktober 2019