Bezoek aan de Steenkolenmijn Museum in Valkenburg. In Valkenburg kun je niet alleen op een van de vele terrasjes neerstrijken, maar ook een snufje cultuur opsnuiven door bijvoorbeeld naar het museum Steenkolenmijn te gaan. Een gids neemt je mee de grot in waar je een realistisch beeld krijgt van hoe nog niet zo heel lang geleden in Nederland steenkool werd gewonnen. Als je wilt mag je tussendoor ook een van de machines bedienen, waarbij horen en zien je vergaat.

Zeker bij beroerd of juist iets te stralend weer een aanrader, hoewel de entreeprijs behoorlijk stevig is. Bedenk ook dat het geen echte, oorspronkelijke mijn is maar een replica. Het scheelt wel heel veel benauwde meters naar beneden 🙂

Locatie/bereikbaarheid

Het Steenkolenmijn Museum ligt in Valkenburg, maar vanuit het centrum staat je een stevig stijgende weg te wachten. Bereid je dus voor op een niet heel lange, maar best even stevige wandeling. Parkeren kan er wel bijna voor de deur en de bus stopt ook vlakbij.

Daalhemerweg 31
6301 BJ Valkenburg aan de Geul (L)
https://www.steenkolenmijn.nl/

Geschikt voor

Heel jonge kinderen zullen dit niet leuk vinden, maar vanaf een jaar of zes kijken ze waarschijnlijk hun ogen uit. Of ze alles snappen is de vraag, maar het lijkt ook wel op een langgerekte Efteling attractie dus het kan best goed uitpakken. Voor de wat oudere kinderen is wellicht het ontbreken van wifi wel een punt en kan de duur van het bezoek, een dik uur, best lang zijn. Als volwassene moet je enige interesse in het onderwerp hebben of gewoon “even wat anders willen doen” dan op een terras in Valkenburg rondhangen.

Oordeel

Het is een alleraardigst museum met veel authentiek materieel. De hele ervaring is erg afhankelijk van de gids die je treft; heb je een gids die veel weet van de mijnbouw en daar ook over vertelt, of een gids die vooral grapjes wil maken en zijn hele familiegeschiedenis als leidraad voor het verhaal neemt? Dat laatste kan interessant zijn omdat er nog mensen leven met vaders en opa’s die werkelijk als mijnwerker hebben gewerkt, maar het verhaal van een dergelijke gids kan ook volledig ontsporen. Al met al een nette 7.

Wat ga je doen?

Een bezoek aan de steenkolenmijn in Valkenburg is een leuk uitje, zeker met warm of juist beroerd weer. Zoals te verwachten is speelt het zich geheel onder de grond af, hoewel je gelukkig niet met een kleine lift honderden meters afdaalt. Feitelijk ga je horizontaal de berg in, de mijn is nagebouwd in een oude mergelgroeve. Toch krijg je al heel snel het gevoel in een echte mijn te zijn, met name door het vele authentieke materieel dat overal is te zien.

De start van het bezoek, dat alleen onder begeleiding van een gids kan plaatsvinden, is een film die ooit in opdracht van DSM is gemaakt. DSM is tegenwoordig een totaal ander bedrijf maar honderd jaar geleden opgericht om staatsmijnen te creëren en exploiteren. Een ploeg mijnwerkers wordt met camera gevolgd tijdens het winnen van de kolen. De film heeft een erg positieve ondertoon, want dat de mijnwerkers na verloop van jaren flinke gezondheidsproblemen kregen en opvallend vaak hun pensioen niet haalden blijft netjes buiten beeld.

Na afloop van de film staat de gids, verkleed als mijnwerker met een brandschone witte overal te wachten om je mee te nemen de mijn in. Je gaat daarbij niet echt met een lift honderden meters de grond in. Integendeel; de ondergrondse wandeling is opvallend vlak. Gaandeweg krijg je allerlei machines te zien die vroeger werkelijk gebruikt werden bij de mijnbouw. Af en toe is het echt zaak de vingers in de oren te doen, want wanneer de machines worden aangezet vergaat horen en zien je. Ook de ontwikkelingen in de tijd krijg je goed te zien; in het begin werden paarden gebruikt om ondergronds de karren te trekken en even later zie je de locomotieven die op perslucht of diesel rijden. Voor menig opgroeiend meisje is dit onderdeel beslist reden om in huilen uit te barsten. Zeker als ze dan horen dat de paarden, na jaren trouwe dienst ondergronds, bovengronds linea recta werden afgevoerd naar…

Voor veel bezoekers zal het een eyeopener zijn dat de kolen niet werden gewonnen door mijnwerkers die met boren de steenkool loswrikten waarna de brokstukken werden afgevoerd, maar door ingenieuze apparaten die tussen twee gangen de steenkoollaag wegschraapten. Ondanks dat soort innovaties bleek in de late jaren 60 dat de steenkoolwinning in Nederland onrendabel was geworden en werden de mijnen gesloten. Van de sluiting en afbraak van de mijnen, de grote economische val en uiteindelijk de transformatie van het hele gebied die nog steeds gaande is, is in dit museum echter ook niets te zien.

Absoluut doen – Aanraders – Ook leuk

Naast de Steenkolenmijn ligt het MergelRijk, en dit is goed te combineren met een bezoek aan de Steenkolenmijn. Je komt dan wel van de ene in de andere grot terecht, maar het is toch iets totaal anders. In MergelRijk kun je op eigen houtje rondlopen zonder gids, en er zijn mergelbeelden en zandsculpturen te zien. Kijk vooraf op de website https://www.mergelrijk.nl of het iets voor je is.

Laat maar zitten

Er is niet veel te kiezen om wel of niet te doen; het hele bezoek is onder begeleiding van een gids en je hebt dus weinig vrijheid. Heb je totaal geen interesse in mijnbouw, dan kun je dit uitje beter laten zitten. Twijfel je, dan kun je je positief laten verrassen, en het is sowieso iets wat je maar op weinig plaatsen kunt zien en meemaken, dus dit is wel je kans.

Pas in Valkenburg op voor grottenmoeheid. Er is in Valkenburg aardig wat te doen met en in grotten. Het kan ook wel een beetje veel van het goede worden. Kies dus bewust, anders heb je er genoeg van voordat je de echt leuke dingen hebt gedaan.

Handige tips

Rondleidingen starten om het uur. Buiten het seizoen kan het minder zijn, in het seizoen meer. Kijk dus even vooraf hoe laat een rondleiding start, anders zit je als je pech hebt wel erg lang te wachten. Er is wel een ruimte waar je vooraf kunt rondkijken, maar het leukste is natuurlijk als je aankomt en snel daarna de rondleiding van start gaat.

Kritische noot

De afhankelijkheid van de luimen van de gids is hier erg groot. Gedurende de hele rondwandeling is het de gids die er wat interessants en leuks van maakt of niet. Het zijn allemaal vrijwilligers en het verhaal kan per gids flink verschillen. Probleem is verder dat er steeds minder mensen zijn die zelf nog in de mijnen hebben gewerkt en dus uit eigen ervaring kunnen putten. Wellicht dat op enige termijn toch een min of meer vast verhaal moet worden gemaakt dat dan door de gidsen met de nodige sjeu wordt verteld.

Aan het eind van de rondleiding wordt wel heel sterk benadrukt dat de gidsen vrijwilligers zijn en een fooi meer dan welkom is. Bordjes, een gids die het meermalen aangeeft en bij de deur naar buiten staat…het doet een beetje Amerikaans aan. Terwijl de entreeprijs doet vermoeden dat daar toch wel iets van naar de gids kan gaan. Zij zijn het immers die hier de ervaring maken of breken; op nog een extra apparaat zit geen bezoeker te wachten maar op een goed verhaal wel.

Prijs

De prijs is 11,00 per volwassene, wat best een behoorlijk bedrag is. Kinderen tussen 5 en 12 betalen 8,00 en onder de 5 is het gratis. Er is met de Limburgpas en CJP korting mogelijk, evenzo met groepen. Ook zijn er comibtickets te koop waarbij je ook het naastgelegen MergelRijk kunt bezoeken. Deze combitickets zijn te krijgen bij MergelRijk, maar de besparing is met een heel gezin hooguit een paar euro dus eigenlijk nauwelijks de moeite.

Aan het eind van de rondleiding wordt nadrukkelijk aangedrongen op een fooi, dat maakt de totale prijs nog wat hoger.

Lengte bezoek

Inclusief film ben je tussen een uur en anderhalf uur onder de pannen.

Horeca / overnachtingsmogelijkheden

In heel Valkenburg barst het van de horeca en overnachtingsmogelijkheden. In de Steenkoolmijn zelf is geen horeca, maar aan de overkant van de weg wel en anders moet je even naar het centrum lopen.

Praktische info/openingstijden

De Steenkolenmijn is gesloten op 1e Kerstdag, Nieuwjaarsdag en met carnaval op de zondag en maandag. Kijk voor actuele openingstijden en starttijden van rondleidingen voor de zekerheid even op de website.

———————————————————
© IsDitLeuk.nl
V2020-1
Datum laatste update: 5 april 2020