Het Teylers Museum is het eerste en daarmee oudste museum van Nederland. De deuren zwaaiden open in 1784 en het gebouw is al een museum op zich. Meest beroemd zijn de instrumentenzalen waarin instrumenten zijn te zien die in de 19e en 20e eeuw werkelijk werden gebruikt om hier wetenschappelijk onderzoek te doen. Daarnaast duik je in de fossielenzalen miljoenen jaren terug in de tijd. Nu wellicht minder bijzonder, maar in 1859 was de evolutietheorie van Darwin nog brandnieuw en die theorie gecombineerd met de fossielen leidde tot veel nieuwe inzichten waar tot op de dag van vandaag discussie over is.

Verder is er een verzameling munten te zien en twee zalen overvol met schilderijen. Verwacht hier geen Rembrandts maar wel twee zalen die in de stijl van toen zijn ingericht en helemaal geen onaardig werk laten zien. In de tijdelijke tentoonstelling wordt uiteraard de link met de rest van het museum gelegd. Uitgenoten? Dan is het centrum van Haarlem de rest van de dag meer dan waard.

Locatie/bereikbaarheid

Het Teylers Museum staat op een fraaie plaats aan het Spaarne in het centrum van Haarlem.

Spaarne 16
2011 CH Haarlem
https://www.teylersmuseum.nl/

Geschikt voor

Dit museum is het oudste van Nederland en geschikt voor de allerjongste. Nou ja, baby’s hebben hier nog niets te zoeken, maar kinderen vanaf zo’n jaar of 6 kunnen zich hier best vermaken. Zijn ze nog ietsje ouder, dan is er helemaal een prima match. Dat heeft natuurlijk te maken met de collectie van het museum, die behoorlijk aansluit op lesstof van het basisonderwijs. Ook ouderen zullen zich hier verwonderen over hoe wetenschap toch nog niet zo heel lang geleden in zijn werk ging. Kortom; een museum dat eigenlijk voor alle leeftijdscategorieën geschikt is, en dat is toch niet vaak het geval.

Oordeel

Dit museum is eigenlijk wel een “must-see” in Nederland. Minstens eenmaal in je leven is het zeker de moeite, en hoewel de vaste collectie behoorlijk “vast” is, kun je er met gemak nog eens binnenwandelen. Het rapportcijfer komt op een 9, en dat is een cijfer dat zelden wordt gegeven op IsDitLeuk.nl.

Wat ga je doen?

Alleen al het monumentale gebouw is het waard om buiten even bij stil te staan. Links van de entree is het woonhuis van Pieter Teylers, dat via het museum ook is te bezoeken. Helaas kun je zonder rondleiding alleen de begane grond bezoeken, maar het huis is indrukwekkend en bevat fraai historische interieurs van Nederland uit de 18de eeuw. Dat niet iedereen in Haarlem zo woonde is wel meteen duidelijk…

Ben je eenmaal de toegangsdeur gepasseerd dan kom je meteen weer in een ruimte, speciaal gemaakt om je te imponeren. Sta je daar voor de kassa even te wachten, kijk dan rustig rond en naar boven en geniet van de vele decoraties die wetenschap en kunst symboliseren. Ook het smalle gangetje naar de winkel en wc’s is overigens de moeite waard, werp daar vooral een blik in het trappenhuis. Waar je helaas niet op mag.

Vanaf de entree kom je allereerst in de fossielenzalen. In talloze vitrines, van onder tot boven vol gelegd met fossielen en afdrukken van fossielen, kijk je vele miljoenen jaren terug in de tijd. Deze vleugel van het gebouw stamt uit 1885 en was toendertijd hypermodern. Ook modern in die tijd was de evolutietheorie van Darwin (1859), de tegenhanger van het creationisme. Aan de hand van fossielen werd het verre verleden en de ontwikkeling van soorten gereconstrueerd. Imposant is onder andere een mammoetschedel, maar bijvoorbeeld ligt hier in de vitrines ook het enige exemplaar van de oervogel, een dier tussen een verendino en vogel in. De kaartjes met uitleg van wat er precies is te zien zijn overigens ook de moeite hier meer dan waard en niet in de laatste plaats vanwege de stijl waarin ze zijn gemaakt.

Na de zalen met fossielen kom je in het hart van het museum met de instrumentenzalen. In de eerste loop je bijna letterlijk tegen de grote elektriseermachine aan, die in demonstraties nog echt wordt gebruikt. Er kunnen spanningen tot 300.000V mee worden opgewekt die dan leiden tot flinke vonken. Zelfs op Napoleon, die hier op bezoek kwam, maakte het indruk. Vitrine voor vitrine vind je langs de wanden van de zaal allerlei soorten en maten instrumenten, van optische kijkers tot oude grammofoonspelers.

De tweede instrumentenzaal is veruit de meest imponerende zaal waar je eerst maar eens letterlijk het geheel in ogenschouw moet nemen, van de begane grond tot de bibliotheek op de eerste verdieping en het dak. Het museum is vooral een daglicht museum dus het kan er hier afhankelijk van het weer totaal anders uitzien. Naast deze zaal ligt het Lorentz lab waarin tot halverwege de 20e eeuw wetenschappelijke experimenten werden gedaan. Zoals de naam al aangeeft was Nobelprijswinnaar Lorentz hier de beroemdste wetenschapper en Einstein was zo onder indruk van het werk dat hier werd uitgevoerd dat hij eens op bezoek is geweest. Ook in deze zaal vind je langs de wanden allerlei wetenschappelijke instrumenten die vaak opvallen door de liefde waarmee ze zijn gemaakt; niet alleen functioneel, maar ook aantrekkelijk om te zien. In het midden liggen in vitrines vele, vele soorten gesteenten. De bibliotheek op de eerste verdieping is helaas alleen op verzoek te bezoeken.

Ben je uitgekeken in de instrumentenzalen dan kun je door naar het numismatisch kabinet; een verzameling oude munten uit niet alleen de Romeinse tijd, maar vooral ook uit de 17e en 18e eeuw. Naast gewone betaalmunten werden in die tijd, net als soms tegenwoordig trouwens, vorsten, veldslagen en vredes vereeuwigd in speciale munten en daarvan zijn er hier nogal wat te zien. Bijzonder is een munt die niet na een vredesverdrag werd geslagen maar juist tot een oorlog leidde.

Naast de zaal met munten liggen twee schilderijenzalen. Naar de mode van die tijd hangt de eerste schilderijzaal tjokvol met voor die tijd (begin 19e eeuw) moderne kunst. Onder de schilderijen staan kasten met mappen waarin duizenden tekeningen van oude meesters zijn te vinden. Je mag ze allemaal kijken en doorbladeren; het zijn replica’s van de originelen. De tweede schilderijenzaal heeft een geheel andere sfeer; er zijn aan de wanden niet tomeloos veel schilderijen opgehangen en in het midden staat een heerlijke bank zodat je achteroverleunend van de schilderijen kunt genieten.

Tegenover de schilderijenzalen ligt het Boekenkabinet en iets verder het Prentenkabinet. Teylers heeft een grote collectie prenten en boeken waarin in de 17 tot de 19e eeuw veel dieren werden vereeuwigd. Het was immers nog niet bepaald gewoon om zelf op ontdekkingsreis naar Tanzania, Costa Rica, de VS of Australië te gaan, dus op deze wijze konden mensen in Europa kennis maken met dieren die niet in Europa voorkwamen. De prachtige wijze waarop dieren werden vereeuwigd, het was immers nog voor de tijd van de fotografie, valt erg op. Hoewel je je soms wel een beetje moet afvragen of de tekening niet iets fraaier is geworden dan de werkelijke situatie.

Tot slot is, in de grootste zaal van het museum, plek voor wisselende tentoonstellingen. Deze hebben uiteraard altijd een link met de rest en worden nogal eens samengesteld uit de eigen grote collectie van het Teylers Museum. Bijvoorbeeld is er een complete tijdelijke tentoonstelling samengesteld uit de 5 enorme boeken die vogelonderzoeker en kunstenaar Audubon van vogels in de VS samenstelde. Vanwege de enorme kosten werden er uiteindelijk maar 200 exemplaren gemaakt en Teylers was de enige op het Europese vasteland die een setje aanschafte.

Helemaal uitgekeken? Dan staan ze in de horeca van het museum voor je klaar. Ook de rest van het centrum van Haarlem, bijna letterlijk om de hoek, is beslist een aanrader.

Handige tips

Teylers Museum staat aan het Spaarne en daarmee ben je aan de rand van de binnenstad van Haarlem. Daar is nog veel meer te zien, en niet alleen het Frans Hals Museum, de St-Bavokerk, het stadhuis met marktplein en talloze historische gebouwen. Het is ook een aangename stad om te winkelen of bij de horeca neer te strijken. Met andere woorden, als je hier dan toch bent, dan is Teylers slechts een van de onderdelen van een heel aangenaam bezoek aan deze stad.

Kritische noot

De vitrines liggen heel vol. Veel te kijken dus, maar je wordt al snel overweldigd door de hoeveelheid. Bovendien lopen sommige vitrines tot op de grond door. Je moet er op zijn minst voor knielen en op zijn slechtst bij gaan liggen om iets ervan te kunnen zien. In de praktijk wordt alles wat onder de 1 meter ligt uitgestald vrijwel geheel overgeslagen.

Prijs

Volwassenen worden geacht Euro 14,50 (2012) af te dragen, kinderen van 6 t/m 17 jaar betalen een zeer schappelijke Euro 2,- (2021). In 2022 stijgen de prijzen met Euro 0,50. Met een Museumkaart en nog een kleine rits kaarten heb je gratis toegang en een CJP geeft flinke korting.

Lengte bezoek

Het museum is niet heel erg groot maar door de stampvolle vitrines is er heel veel te kijken. Een uurtje ben je zo zoet en je kunt het bezoek natuurlijk nog verlengen in de horeca. Vlakbij het museum wandel je het hart van Haarlem binnen en kun je met gemak de rest van de dag besteden.

Horeca / overnachtingsmogelijkheden

Teylers heeft een eigen café. Overnachten is helaas niet mogelijk, hoewel het een van de meest bijzondere locaties van Nederland zou zijn. Elders in Haarlem zien ze je graag komen om een nachtje of wat te slapen.

Praktische info/openingstijden

Van dinsdag tot en met vrijdag ben je welkom vanaf 10:00 tot 17:00, op zaterdag en zondag slaapt het personeel uit en is de begintijd 11:00. Op feestdagen is het ook open vanaf 11:00, behalve op Eerste Kerstdag en Nieuwjaarsdag, dan is het museum dicht. Kijk voor de actuele openingstijden altijd even op de website van het museum: https://www.teylersmuseum.nl/nl/bezoek-het-museum/praktische-informatie/openingstijden-en-prijzen

Meer…

Nog meer musea? Klik hier

———————————————————
© IsDitLeuk.nl
V2021-1
Laatste update: 3 december 2021