Stavoren is een plaats in de Zuidwesthoek van Friesland aan het IJsselmeer. Het is een oude Hanzestad maar zeker niet te vergelijken met steden als Kampen, Deventer of Zutphen. Van de lange historie, die teruggaat tot voor Christus, is weinig te merken. De oorzaak is dat de stad na een periode van bloei meermalen weer in verval raakte. Tegenwoordig is er veel waterrecreatie in Stavoren. In de zomermaanden bloeit de horeca dan ook helemaal op.

Locatie/bereikbaarheid

Stavoren heeft een eigen treinstation met elk uur een trein van/naar Leeuwarden, waar deze een klein uurtje over doet. Met de auto is Stavoren vanaf het zuidoosten (Lemmer) te bereiken via de N359 of vanuit het noorden (Bolsward) via diezelfde N359. Het laatste stukje gaat via binnenwegen. In de zomerperiode vaart een boot vanaf Enkhuizen. Heel soms is Stavoren ook op de schaats bereikbaar; het is een van de steden van de Elfstedentocht.

Tips en aanbevelingen

Voor zo’n beetje alles wat vaart zijn hier genoeg faciliteiten. Er zijn opvallend veel catamarans te zien hier.

Hindeloopen, een kleine 10 kilometer naar het Noorden, is weliswaar ook een hele kleine stad maar voor wat betreft bezienswaardigheden een stuk interessanter. Lemmer, een kleine 30 kilometer naar het zuidoosten, is een zeer levendige plaats met veel watersport en een leuke binnenhaven waar je ook nog eens prima op een van de vele terrasjes kunt zitten.

In het voorjaar (rond mei) heeft Stavoren de laatste jaren te kampen met enorme muggenplagen. Ze steken niet, maar ze zijn wel met heel veel. Het zijn dansmuggen en zodra het warm wordt zijn ze in grote getale langs de IJsselmeerkust te vinden, dus bijvoorbeeld ook bij de Afsluitdijk.

De stad heeft geen stadspoorten die sluiten na een bepaalde tijd. Bent u met de trein, let dan wel even op de laatste rit. Even na tien uur ’s avonds (soms elf) gaat de laatste.

Kritische noot

Als je toevallig toch door Stavoren heen komt, of er heel dicht in de buurt bent, is Stavoren best een stop waard. Maar een omweg? Dat toch echt niet. We waarderen deze plaats op een 6.

Gezeten op een terras aan de oude haven van Stavoren vraag ik de serveerster: “Wat is het leukste dat hier te doen is?” De serveerster buigt zich voorover en fluistert in mijn oor: “Met mij uit vanavond”. Ik kijk haar aan en weet; dit wordt geen lang bezoek.

Stavoren heeft een zekere naam maar is beslist geen omweg waard. Als u toch in de buurt bent kunt u er even langsrijden en een korte stop maken. Er is veel activiteit op het water en de relatief grootschalige horeca geeft wel aan dat er zeker de nodige toeristen komen aanwaaien.
De omgeving is weliswaar aardig maar kaal met veel Friese weilanden en koeien. Bossen zul je hier niet vinden. Bovendien is de omgeving ook populair voor tochten met motoren, auto’s oldtimers, solexen etc. Erg rustig zijn de niet al te brede wegen hier dus niet.

Wat is er te doen in Stavoren?

Rond de oude haven

Stavoren ligt fraai aan het IJsselmeer en aan de oude haven is best goed toeven. Het is weliswaar een stad, maar met slechts zo’n duizend inwoners erg beperkt van omvang. De hoofdstraat is aardig om even door te lopen en je eindigt dan al snel bij de grote brug aan de zuidkant waar het in de zomer druk is met recreatievaart. Vind je het leuk om daar een tijdje naar te kijken dan is daar ook een terras te vinden met bijbehorend drinken en eten. Het leukste gedeelte van Stavoren is te vinden bij de oude haven. Daar vind je ook het beeld van Het vrouwtje van Stavoren, de fontein en mocht je er naar op zoek zijn, de veerboot naar Enkhuizen en de trein naar Leeuwarden.

Met een uurtje kun je eigenlijk wel alles zien en doen wat is beschreven en heb je ook nog tijd voor een kopje koffie. Knoop je er een wandeling over de dijk aan vast, dan kan je het bezoek op aangename wijze een stuk verlengen.

Vrouwtje van Stavoren

De nummer één attractie is het vrouwtje van Stavoren. Het verhaal is een stuk spannender dan het beeld aan de oude haven, dat snel over het hoofd is te zien. Het is ook meteen de enige attractie, hoewel even rondlopen langs de oude haven zeker niet onaardig is. Ook de enigszins verscholen kerk met kerkhof en het oude gemeentehuis in het centrum van Stavoren zijn een kleine wandeling waard. Stavoren is een oude Hanzestad, maar verwacht zeker niet hetzelfde als bijvoorbeeld Kampen, Deventer of Zutphen.

Vuurtoren Stavoren

Het zal je niet vreselijk snel opvallen, maar de gietijzeren toren aan het IJsselmeer bij de haven staat er al sinds 1884. Helaas kun je er niet in of op, maar van een afstandje is het ook geen onaardig exemplaar. Hij doet nog steeds dienst en voor de liefhebber van cijfers: Hij is dik 15 meter hoog en het licht komt 12 zeemijl ver, zo’n 22 km.

Museum/Toankamer ’t Ponthús

In dit museum wordt de lange geschiedenis van de oudste stad van Friesland, want dat is Stavoren, in een heel lange tijdlijn verbeeld. Onder andere komen de Slag bij Staveren, de inval van de Noormannen en de walvisvaart voorbij, maar er is ook aandacht voor de meer recente geschiedenis. De legende van het Vrouwtje van Stavoren wordt hier met behulp van een film uitgelegd. Meer info: http://www.museumponthus.nl/

Fontein “De Vis voor Stavoren”

In het kader van Leeuwarden – culturele hoofdstad zijn in 2018 in de 11 Friese steden fonteinen neergezet. En niet zomaar fonteinen. De exemplaren zijn stuk voor stuk door verschillende kunstenaars gecreëerd en de reacties op het resultaat zijn…eeehhh… nogal wisselend. Vraag het zeker even bij een lokale bewoner na. In Stavoren is “De Vis voor Stavoren” van kunstenaar Mark Dion geplaatst, onder het motto: ‘De zee die geeft, de zee die neemt’. Oordeel zelf!

Oude spoorhaven

Het is inmiddels lang geleden, maar ooit konden in Stavoren treinwagons de boot op om in Enkhuizen hun reis over rails voor te zetten. Een klein gedeelte van de oorspronkelijke rails inclusief mechaniek waardoor de wagons op de boot en niet in de haven belanden is in oude glorie hersteld en (logischerwijs) te vinden in het verlengde van het treinstation.

Veerboot Stavoren – Enkhuizen

Van april tot en met oktober vaart een boot vanuit de oude haven (spoorhaven, bij het treinstation) naar Enkhuizen. De tocht duurt ongeveer 1,5 uur en in Enkhuizen is dan ofwel Enkhuizen zelf, het Zuiderzeemuseum of Sprookjeswonderland te bezoeken. Zorg er wel voor dat je op tijd bent voor de boot terug, want hij vaart maar 3 x per dag en in april en oktober maar 2 x.

11 stedentocht

Stavoren is een van de 11 Friese steden. Heel, heel soms kun je op de schaats in één dag alle steden aandoen; de beroemde 11 stedentocht. Kan dat nu net niet vanwege gebrek aan ijs, of heb je daar geen zin in, dan kan het ook op de fiets. Of met de auto, step, wandelend, op de motor, of…. Zo zwom Maarten van der Weijden de in juni 2019 de hele route. Denk er wel even aan dat het zo’n kleine 200 km is voor je besluit ook iets dergelijks te gaan doen.

J.L. Hooglandgemaal

Er is een groot gemaal aan de zuidzijde van Stavoren, maar een heel spannend gebouw is het niet bepaald. Het is ongetwijfeld nuttig om het waterpeil in Friesland op het gewenste niveau te houden, maar het is allemaal erg functioneel vormgegeven.

Overnachten in een wijnvat

Overnachten kan hier in een oud wijnvat bij Hotel De Vrouwe van Stavoren. Tenminste, zo ziet de voorkant eruit. Binnen is het slaapgedeelte in het wijnvat maar de rest bestaat (gelukkig of jammer genoeg?) uit een vrij gewone rechthoekige ruimte zodat je zonder al te veel acrobatiek kunt douchen. Toch blijft het een overnachting die je je later zeker zult herinneren en dat is ook wat waard.

Rondwandeling over Molkwerum en Warns

De wandeling over de dijk aan de zuid- en noordkant van Stavoren erg leuk. Een fraai uitzicht over het IJsselmeer en in het voorjaar een grote hoeveelheid lammetjes om je heen is de beloning. Het moet dan natuurlijk wel goed weer zijn, want het is een enorm open gebied en met de wind van het IJsselmeer kan behoorlijk fris zijn. Je kunt er een leuk rondje van maken door via Molkwerum en Warns ook een stuk in het binnenland te lopen. Meer…

Zuiderzeepad

Heb je zin in een wat langere rondwandeling? Dan is het Zuiderzeepad wellicht een idee. Het loopt door Hindeloopen en verder rond het hele IJsselmeer. Totaal is het 492 km, dus het duurt even voor je weer in Hindeloopen terug bent. Meer info: Wandelen Zuiderzeepad etappe 17: Hindeloopen – Rijs

Nog meer plaatsen om leuke dingen te doen

Er helemaal zin in gekregen? Nog meer plaatsen in Friesland bezoeken? Klik hier

———————————————————
© IsDitLeuk.nl
V2020-1
Datum laatste update: 29 februari 2020