Bezoek en beleef Elburg. Wat is hier allemaal leuk? En wat kun je net zo goed overslaan?

Locatie

Elburg ligt aan de noordzijde van de Veluwe in Gelderland, ten zuidwesten van Zwolle. Parkeren is in de oude binnenstad niet de bedoeling, maar er zijn daar net buiten een paar grote parkeerterreinen waarna het maar een heel klein stukje wandelen is.

Tips en aanbevelingen

Ben je na Elburg nog lang niet uitgekeken in historische plekken, dan kun je ook nog uitstapjes maken naar het nabije Hattem, Kampen en Zwolle. Dat zijn allemaal plaatsen met een eeuwenlange historie. Zin in iets heel anders? Aan de overkant van het water ligt hier Walibi Holland met de grootste, snelste en hoogste achtbanen van Nederland.

Ben je aan de wandel, dan kun je vanaf Oostendorp aan de noordzijde dwars door de weilanden naar Elburg lopen. Je hebt dan een bijzonder fraai zicht op de contouren van de stad met de oude vestingwerken.

Kritische noot

Elburg is werkelijk een aantrekkelijke plaats maar vrij compact en het trekt in de zomertijd drommen toeristen, in totaal zijn het er zo’n 1 miljoen per jaar. Het is dus niet bepaald rustig en ook het (winkel)aanbod is wel erg afgestemd op de toeristische aanloop. Het is geen klein Venetië, maar degenen die op zoek zijn naar nog onontdekte plekken, voor zover die nog bestaan in deze wereld, weten wat hen te doen staat.

Wat is er te doen/bekijken in Elburg?

Historische binnenstad

Een simpele blik op de kaart geeft al aan wat er zo bijzonder is aan Elburg: een rechthoekige lay-out met daarbinnen een patroon van kaarsrechte straten. Het verraad het verleden van deze plaats als vestingstad. Binnen de vesting, die nog voor een groot deel intact is, is de dichtheid van historische gebouwen waarschijnlijk het grootst in Nederland. Elburg kent maar liefst 289 rijksmonumenten. De stad is toch behoorlijk compact en verdwalen is schier onmogelijk dus het eenvoudigst is eenvoudigweg door de straatjes te dwalen en links, rechts, voor en achter je alle panden te bewonderen.

Vischpoort

De Vischpoort is een voormalige dichte verdedigingstoren die aan het eind van de 16e eeuw in een poort is veranderd. Hij staat, niet te missen, aan de noordwestzijde van de vesting. Oorspronkelijk werd Elburg omgeven door een hoge muur met daarin verdedigingstorens. Met de komst van het buskruit verloren deze hun functie en werd de verdediging vervangen door aarden wallen en een gracht. In de 19e eeuw is het grootste deel van de muren en torens gesloopt maar de Vischpoort heeft het overleefd. Loop je hem onderdoor, dan kom je vanzelf bij de historische haven.

Grote of Sint-Nicolaaskerk

De Grote of Sint-Nicolaaskerk doet zijn naam eer aan want het is een imposant gotisch bouwwerk in de noordoostelijke hoek van de vestingstad Elburg. De kerk is gebouwd in de 15e eeuw en sinds de reformatie rond 1580 in protestantse handen. Hij is gewijd aan de heilige Sint-Nicolaas, schutspatroon van zeelieden en vissers. Overigens ontbreekt een spits op de kerk; deze werd door blikseminslag in 1693 verwoest en nadien ontbrak het geld om hem te herbouwen. In de zomermaanden is de kerk open voor bezoek en ook de kerktoren is te beklimmen. De beloning is een fraai uitzicht over Elburg, het Veluwemeer en de Veluwe.

Kazematten

De kazematten behoren tot de oudste nog bestaande kanonkelders in Nederland. Zij maakten deel uit van de verdedigingswerken van het stadje Elburg. In de zomermaanden zijn ze te bezoeken.

Haven met historische (vissers)boten

Ten noordoosten van de vesting strekt zich de haven van Elburg uit. Naast veel pleziervaart liggen hier doorgaans ook een aantal historische schepen die soms op doorvaart zijn en soms Elburg als thuishaven hebben. In vroeger tijd lag Elburg aan de Zuiderzee en ooit was het een van de Hanzesteden met levendige handel over het water met bijvoorbeeld steden langs de Oostzee. Daarna werd visserij een belangrijk economische activiteit. Tegenwoordig zorgt ook op het water het toerisme voor de meeste reuring maar de lange historie is hier nog voelbaar. Het is mogelijk vaartochten te maken vanuit deze haven.

Touwslagerij Deetman

In de gedempte binnengracht, vlakbij de haven en Vischpoort, is de oudste nog in werking zijnde touwbaan van Nederland te zien. De locatie werd al in 1745 in gebruik genomen. Naast touw worden hier ook netten, scheepstrossen en tuigage voor schepen gemaakt. 

Muurhuisje

Het muurhuisje is een van de huizen die letterlijk in de “muur” van Elburg is gebouwd en open voor bezoek. Het is te vinden tegenover Museum Elburg. De muurhuizen werden gebouwd in de tijd dat het bewonersaantal binnen de stadsmuren steeds verder opliep. Binnentuinen in de stad verdwenen en huizen werden letterlijk tegen de buitenmuren van de stad gebouwd. Deze buitenmuren hadden hun oorspronkelijke functie inmiddels verloren. De tamelijk beroerde leefomstandigheden in vroeger tijd zijn in dit modelhuis goed te zien.

Musea

Elburg heeft opvallend veel musea. Hieronder staan ze op een rij:

Museum Elburg

Museum Elburg is gehuisvest in een van de eerste stenen gebouwen van Elburg: het vroegere Agnietenconvent. Dat alleen al maakt het een bezoek waard. Het museum focust op de stad Elburg aan de hand van zes thema’s: geloof, recht, stad met een plan, bedrijvigheid, weldoeners en water. Daarnaast zijn er vier verschillende tentoonstellingen per jaar. De kloostertuin is een aanrader; vanaf hier heb je een mooi zicht op de kloostergebouwen. In het museum is de plaatselijke VVV gevestigd. Meer info: https://www.museumelburg.nl/

Visafslag Elburg

In het gebouw van de visafslag Elburg is sinds 1987 een visserijmuseum ingericht. Visserij heeft in Elburg een grote rol gespeeld. Na de komst van de Afsluitdijk en de inpoldering van delen van het IJsselmeer is dat vrijwel geheel verdwenen, tegenwoordig liggen de Flevopolders bij Elburg voor de deur. In het museum is te zien hoe de visafslag in vroeger tijden werkte. Daarnaast is er aandacht voor de verschillende soorten visserij en de materialen die daarvoor door de vissers werden gebruikt. Meer info: http://www.visafslagelburg.nl/

Bottermuseumwerf De Hellege

In dit museum maak je kennis met de oude visserij- en restauratietechnieken. Aan de hand van diverse miniatuurbotters worden de vistechnieken uitgebeeld en toegelicht.  Ook is te zien hoe zeilen worden gemaakt. De botterstichting bezit verder zes botters: twee punters, een bons, een kotter, een kubboot en een jeugdbotter waarmee vaartochten mogelijk zijn. Pronkstuk is de EB 24, de botter waar het in 1975 allemaal mee begon. Meer info: https://botterselburg.nl/

Nationaal Orgelmuseum

Het Nationaal Orgelmuseum is ondergebracht in het ‘Arent thoe Boecophuis’ een middeleeuws stadskasteel uit 1394 dat werd gebouwd voor de hertog van Gelre. In dit museum wordt de ontwikkeling van het Nederlandse pijporgel van de middeleeuwen tot de dag van vandaag getoond. Onder andere zijn in de collectie orgels en onderdelen ervan te zien, gereedschap, maquettes en foto’s. Op het grote Leeflangorgel worden periodiek concerten gegeven die gratis toegankelijk zijn. Meer info: https://www.nationaalorgelmuseum.nl/

Sjoel Elburg

In 1685 wordt voor het eerst melding gemaakt van Joodse bewoners in Elburg. Pas in 1855 wordt de synagoge ingewijd. Nadat in het begin van de twintigste eeuw het aantal Joodse bewoners al was teruggelopen, werden in de Tweede Wereldoorlog de laatste 21 door de Duitsers weggevoerd. Daarop werd in 1947 de Joodse gemeenschap formeel ontbonden. Het museum vertelt het verhaal over het (on)gewone dagelijks leven van twaalf Joodse families die vanaf 1700 in Elburg hebben gewoond. Onder andere is een maquette te zien, familiezuilen, er is een kinderhoek en schatkamer, een vrouwengalerij en een virtuele begraafplaats. Daarnaast is er een zaal voor tijdelijke tentoonstellingen en de onvermijdelijke museumwinkel. De joodse begraafplaats ligt op de Oosterwal van de stad. Meer info: https://sjoelelburg.nl/

Museumsmederij “De Hoefhamer”

Op de begane grond is de eeuwenoude werkplaats met de vuurhaard, aambeelden, hamers en tangen nog in werking te zien. Op de tussenzolder staat een originele grote, leren blaasbalg die zorgt voor het aanwakkeren van het vuur beneden. Op zolder is een tentoonstelling over het bijzondere vak van hoefsmid te bezichtigen. Mocht je helemaal zijn gegrepen door het vak, dan kun je hier een cursus smeden volgen. Meer info: https://www.museumsmederijelburg.nl/

Korenmolen De Tijd (in Oostendorp)

Korenmolen De Tijd staat in Oostendorp ten oosten van Elburg aan de Zuiderzeestraatweg Oost 18. De molen is gebouwd in 1854 nadat de vorige, die in 1840 werd gebouwd, was afgebrand. De molen heeft een stenen onderbouw en een achtkantige houten opbouw met stelling. De molen draait meerdere dagen per week, mits er voldoende wind is uiteraard. Hij is dan open voor bezoek. Bij de molen is een winkel, brasserie en ijssalon. Meer info: https://debakkersmolen.nl/achtkantige-stellingmolen-de-tijd/

In de buurt van Elburg

Andere plaatsen op de Veluwe met nog meer leuke dingen om te doen en bekijken: Klik hier

———————————————————
© IsDitLeuk.nl
V2021-1
Laatste update: 21 juli 2021