Bezoek en beleef Harderwijk. Wat is hier allemaal leuk? En wat kun je net zo goed overslaan?

Harderwijk is het meest bekend van het Dolfinarium. Maar Harderwijk heeft veel meer te bieden. Zo is hier nog een flink stuk stadsmuur te zien, en dat is vrij zeldzaam in Nederland. Aan de waterzijde zit daar ook nog een fraaie poort in, de Vischpoort, met daarachter de Vischmarkt. Aan de landzijde is een gedeelte van de Smeepoort overgebleven. Het oude gedeelte van Harderwijk binnen de vroegere muren en gracht, stikt ook van de monumenten, waarvan je er een aantal al rondlopend gegarandeerd passeert. Natuurlijk zijn het Oude Stadhuis, midden in het centrum, en de Grote Kerk, daarbij niet te missen.

Ben je meer een museumliefhebber dan zijn het Stadsmuseum, met de focus op Harderwijk, en het Bottermuseum aanraders. Vlakbij het Bottermuseum is dan meteen korenmolen De Hoop ook een bezoekje waard. Ben je tot slot het stadse gebeuren helemaal zat, dan kun je aan de andere kant van de snelweg A28 zo te Veluwe opschieten voor uren, dagen, ja zelfs weken wandel- en fietsplezier.

Locatie

Harderwijk ligt op de Veluwe tussen Amersfoort en Zwolle, aan de rand van het tegenwoordige Veluwemeer.

Tips en aanbevelingen

Harderwijk is vooral een bestemming omdat je in deze oude Hanzestad struikelt over de monumenten. Terwijl je ook al snel langs het stuk overgebleven stadsmuur over het Wolderwijd, het randmeer van het IJsselmeer, uitkijkt. Vergeet echter de andere kant niet; na het passeren van de A28, die wel lelijk door Harderwijk heen snijdt, sta je al snel op de Veluwe met veel bos maar heel dichtbij Harderwijk op het Beekhuizerzand, een fraaie zandverstuiving.

Kritische noot

Harderwijk is werkelijk een aantrekkelijke bestemming, maar dat betekent vanzelfsprekend wel toeristische drukte. En is er dan ook nog een bijzonder evenement dan neemt het aantal bezoekers nog eens flink toe. Hoewel het (nog) geen Amsterdamse toestanden zijn zal het voor sommige bezoekers, die graag op wat rustiger plaatsen komen, wellicht net even teveel van het goede zijn.

Wat is er te doen/bekijken in Harderwijk?

Oude binnenstad

Harderwijk kreeg al in 1231 stadsrechten en is daarmee een heel oude stad. Het heeft dan ook niet voor niets bijna 100 rijks- en meer dan 300 gemeentelijke monumenten. Je kunt natuurlijk zomaar ronddwalen, verdwalen is hier best knap, maar de uitgezette stadswandeling is een aanrader mocht je Harderwijk beter willen leren kennen. Een flink aantal van hierna volgende highlights van Harderwijk kom je onderweg vanzelf tegen.

Grote kerk

De Grote Kerk stamt uit de 14e/15e eeuw en bijzonder is dat de kerk in vroeger tijd veel groter was. In 1797 stortte de toren echter in en daarmee werd ook een deel van het schip verwoest. De toren werd nooit herbouwd en het schip op sobere wijze opnieuw afgesloten. Ook het orgel uit de 16e eeuw werd slachtoffer van de ramp en pas in 1827 werd een nieuw orgel geïnstalleerd. De kerk wordt nog steeds voor diensten gebruikt maar is in de zomermaanden ’s middags open voor bezichtiging. Meer info: https://grotekerk.hervormdharderwijk.nl/

Oude Stadhuis

Het Oude Stadhuis staat aan de Markt in het centrum. Het stamt uit de 18e-19e eeuw en bestond voor 1837 uit drie verschillende gebouwen. In de 19e eeuw werd de classicistische voorgevel toegevoegd zodat het aan deze zijde een geheel is geworden. Bovenop staat een tamelijk forse houten klokkentoren met klokken uit 1503. Binnen is de uit 1727 gedecoreerde raadzaal met onder andere behang in rococo stijl te zien. Ook de mythologische plafondschildering en de grote schilderijen in deze zaal zijn absoluut de moeite waard. Dus als je de kans hebt even binnen te kijken… Tegenwoordig is het gebouw onder andere in gebruik als trouwlocatie.

Vischpoort en Vischmarkt

De Vischpoort is de enige stadspoort die is overgebleven aan de waterkant van Harderwijk. Samen met het overgebleven deel stadsmuur en de achterliggende Vischmarkt met historische bebouwing rondom is dit een bijzonder stukje van Harderwijk. De Vischpoort werd aan het eind van de 14e eeuw gebouwd en bood in die tijd broodnodige bescherming tegen vijanden en het water. Op de Vischpoort is in 1851 een niet al te hoge vuurtoren gebouwd die na de afsluiting van de Zuiderzee minder nodig werd en tegenwoordig alleen nog bij speciale gelegenheden wordt ontstoken.

Smeepoort

De Smeepoort was een van de drie poorten die Harderwijk aan de landzijde bezat. Het is te vinden aan de Smeepoortstraat/Westeinde, aan de zuidzijde van de binnenstad. Van de Smeepoort is nog een gedeelte bewaard gebleven, in 1673 werd de poort door de Fransen opgeblazen. Nu kun je aan de bovenzijde het wachtlokaal in waar vroeger de wachters de poort bedienden. Vanaf de kant van de Westzijde is ook een groot stuk van de gerestaureerde stadsmuur te zien. Let tot slot op de jaartallen die in het voetgangerspoortje zijn gemetseld; ze geven de waterstanden aan van de stormvloeden die in het verleden Harderwijk teisterden.

Linnaeustorentje

Het Linnaeustorentje stamt uit 1570 en was van de commanderij van het Johanniter klooster. Het dankt zijn naam aan een borstbeeld van botanicus Carl van Linné (Linnaeus) die in 1735 aan de universiteit van Harderwijk promoveerde. In 1938 is een plaquette geplaatst voor de geneesheer Herman Boerhave.

Sint-Catharinakapel

De Sint-Catharinakapel maakte deel uit van het vroegere Catharinaklooster. De kloosterkapel werd gebouwd in 1502 en is nog steeds omgeven door enkele witgepleisterde vleugels van het klooster. In 1580 werd tijdens de beeldenstorm klooster en kapel ontnomen aan de katholieken. Na restauratie is het in de periode 1913 – 1962 weer als katholieke kerk in gebruik geweest. Tegenwoordig is het een Cultureel centrum.

Dolfinarium

Het Dolfinarium is een groot dierenpark dat bekend is van de dolfijnen. Er zijn echter ook allerlei andere waterdieren te bewonderen zoals roggen die je zelfs kunt aaien. De verschillende shows in het Dolfinarium zijn uiteindelijk het meest spectaculaire onderdeel van dit dierenpark. Ter onderbreking is er niet alleen horeca genoeg, maar ook een zandstrand waar kinderen kunnen scheppen en in het water spelen. Op zomerse dagen is dat vanzelfsprekend een mooi extraatje bij zo’n dagje uit. Meer…

Musea

Harderwijk is in het gelukkige bezit van meerdere musea. Uiteraard is er een museum waarin de geschiedenis van de stad zelf centraal staat, maar ook de geschiedenis van de visserij is niet vergeten. Een bijzonder museum is dat van Marius van Dokkum, waarover de meningen zeker verdeeld zullen zijn. Wellicht juist daarom een bezoek waard?

Stadsmuseum Harderwijk

Het Stadsmuseum ligt midden in het centrum en is het museum van, voor en over Harderwijk. Aan de hand van verschillende kamers, onder het motto: “Pension Harderwijk | kamers vol verhalen!” wordt de stadsgeschiedenis van Harderwijk voor het voetlicht gebracht. Verder zijn er wisselende tentoonstellingen waarbij als het even kan een link aanwezig is met Harderwijk en directe omgeving. Een bezoek aan dit museum is heel goed te combineren met een bezoek aan de Grote Kerk, er is daarvoor een audiotour beschikbaar. Meer info: https://www.stadsmuseum-harderwijk.nl/

Marius van Dokkum Museum

In de voormalige Snijkamer van de Universiteit van Harderwijk is sinds enige jaren een permanente opstelling van het werk van Marius van Dokkum te vinden. Bijzonder is dat dit een nog levende kunstenaar is. De pay-off van dit museum is “Kunst met een glimlach” en dat is zeker van toepassing op het werk van deze kunstenaar. Hoewel er vanzelfsprekend mensen zullen zijn die van deze eigenzinnige kunst gruwelen, kunnen de meesten, van jong tot oud, een glimlach niet onderdrukken. In de museumwinkel vind je ruimschoots reproducties van het werk terug. Meer info: https://www.mariusvandokkummuseum.nl/

Palingmuseum

Vanaf de binnenstad van Harderwijk gezien precies aan de andere kant van de N302, maar niet ver van de oude haven, is een palingrokerij te vinden. Je kunt er alles te weten komen over paling die tot op de dag van vandaag in het IJsselmeer wordt gevangen. Ook voor kinderen is het helemaal geen gek museum, hoewel sommigen nog wel even zullen nagriezelen van het gekronkel dat kenmerkend is voor paling. Je kunt er uiteraard ook een visje te eten krijgen. Meer info: https://www.palingmuseum.nl/

Bottermuseum

In de Vissershaven, naast korenmolen De Hoop, zijn de Vischafslag en Botterloods te vinden. In de Botterloods worden, niet geheel verrassend, botters onderhouden en je kunt daar een kijkje nemen. De naastgelegen Vischafslag werd vroeger gebruikt voor de veiling van de vis die door de botters in Harderwijk aan land werd gebracht. Als je wilt kun je vanaf hier een tochtje meevaren op een botter. Meer info: https://www.bottermuseum.nl/

Korenmolen De Hoop

Aan de Vissershaven, aan de noordzijde van het oude centrum, staat sinds 1998 korenmolen de Hoop. Deze molen is daarmee dus bepaald niet oud, hoewel onderdelen afkomstig zijn van een molen die eerder in Weesp en Oldenzaal stond. Overigens was in Harderwijk een eerdere molen in 1969 door brand verloren gegaan. De molen is op meerdere dagen per week in de middag open waarbij je onder andere het bakkerijmuseum in de molen kunt bezoeken. Uiteraard zijn in de winkel op de begane grond de nodige gerelateerde producten te koop. Meer info: https://harderwijksemolen.nl/

Strandeiland

Aan de waterzijde van Harderwijk ligt al sinds jaar en dag het Dolfinarium maar er is in 2012 aan de zuidzijde een aangenaam StrandEiland aan toegevoegd. Heb je zin en tijd en is het heerlijk weer, stop dan dus een zwembroek of bikini in je rugzak en je kunt hier op slechts een paar honderd meter van het centrum op het strand gaan zitten of liggen. Zin om wat te drinken of eten? Dat kan hier ook heel goed.

Joodse begraafplaats

Aan de oostzijde van Harderwijk, tussen het oude centrum en de A28, ligt aan de Lindenlaan een oude Joodse begraafplaats. Sinds de 16e eeuw woonden Joden Joden in Harderwijk, hoewel het daarna langere tijd weer niet werd toegestaan. In de 18e eeuw was er in eerste instantie een begraafplaats langs de stadsmuur, in de 2e helft van die eeuw ontstond deze begraafplaats. Na de 2e wereldoorlog werd de Joodse gemeente bij gebrek aan leden opgeheven. De begraafplaats is een gemeentelijk monument.

Vissershaven / Stadshaven / Strandhaven

Harderwijk is niet voor niets een oude Zuiderzeestad en heeft dus een oude haven met direct daaraan onder andere de molen. In de Vissershaven liggen doorgaans een aantal historische botters. De meer recente Stadshaven en Strandhaven zijn het domein van de pleziervaart die op de randmeren van het IJsselmeer, tussen Harderwijk en de Flevopolders, inmiddels ook een flinke omvang heeft gekregen. Een echt grote haven voor plezierjachten ligt overigens wat meer ten noorden van Harderwijk, tegen de N302 aan.

Beekhuizerzand

Met alle historische bebouwing van Harderwijk zou je bijna vergeten dat aan de andere kant van de A28 Harderwijk doorloopt tot een flink stuk op de Veluwe. Uiteraard vind je hier bos, maar het Beekhuizerzand is, zoals de naam al aangeeft, een mooi stuifzandgebied. Ook open stukken met heide zijn hier te vinden. Uiteraard zijn er hier wandel- en fietspaden genoeg en je kunt oost-, zuid- of noordwaarts vele kilometers doorstappen of -trappen. Helaas heb je hier wel, afhankelijk van de richting van de wind, last van het drukke verkeer op de A28.

In de buurt van Harderwijk

Andere plaatsen op de Veluwe met nog meer leuke dingen om te doen en bekijken: Klik hier

———————————————————
© IsDitLeuk.nl
V2021-1
Laatste update: 27 oktober 2021