Bezoek en beleef Uitgeest. Wat is hier allemaal leuk? En wat kun je net zo goed overslaan?

Locatie

Uitgeest ligt in Noord-Holland tussen het Noorzeekanaal en Alkmaar.

Tips en aanbevelingen

Zo rond 450 voor Christus raakte het gebied voor het eerst bewoond en daarna heeft het hele gebied vanwege natuur en oorlogen veel ups en downs gekend. De 17e eeuw was voor Uitgeest een bloeitijd met de Oostzeehandel en walvisvangst. Daarna volgde een achteruitgang waarna in de 19e eeuw de kweek van bloembollen zorgde voor een volgende opleving. Wandel of fiets je rond in Uitgeest dan zijn dan de voorbije eeuwen nog overblijfselen te vinden en ben je toe aan recreatie dan is het Uitgeestermeer geen verkeerde keuze. 

Kritische noot

Uitgeest is een plaats waar je volgens sommigen zo snel mogelijk doorheen moet reizen. Dat kan prima met de NS-intercity Amsterdam-Alkmaar. Voor anderen is het toch wel een (tussen)stop waard.

Wat is er te doen/bekijken in Uitgeest?

Hervormde kerk / Dorpskerk

Het oudste deel van de Dorpskerk stamt uit rond 1300. In de 14e eeuw werd de toren met stenen spits toegevoegd. Weer een eeuw later werd de kerk fors uitgebreid en in 1635 en 1906 volgde flinke restauraties waarbij muurbogen werden toegevoegd. De preekstoel en het doophek stammen uit het begin van de 17e eeuw. De grafzerken dateren uit 1612 – 1828 en boven het orgel is een fraaie wijzerplaat uit 1619 te zien. Ook een van de twee klokken heeft inmiddels een respectabele leeftijd; deze stamt uit 1650. Meer info: https://www.kerkuitgeestakersloot.nl/

Onze-Lieve-Vrouw-Geboortekerk

De R.K. kerk staat aan de oostzijde van het centrum van Uitgeest en is in 1882 gebouwd. Het is een pseudo-basiliek in neogotische stijl naar ontwerp van architect Margry. De kerk was de vervanging van een Waterstaatskerk op dezelfde plaats uit 1834 die te klein was geworden. In de kerk is een orgel uit 1898 aanwezig en in het priesterkoor een aantal glas-in-lood ramen. Achter de kerk, vlakbij het Binnenmeer, ligt een grote begraafplaats met een baarhuisje. Meer info: https://rkparochie-uitgeest.nl/

Reghthuys

Pal naast de Dorpskerk staat sinds 1684 het Regthuys. Oorspronkelijk was dit het gerechtsgebouw van de gemeente, maar ook de schout en schepenen vergaderden in het gebouw. Later diende het als gemeentehuis en waag. In het begin van de 20e eeuw raakte het dusdanig in verval dat in 1956 het gebouw geheel werd gesloopt en opnieuw gebouwd. Het huidige gebouw heeft niet heel veel met het oude te maken, er is bij de herbouw vooral inspiratie gevonden in andere Noord-Hollandse 17e-eeuwse raadhuizen. Tegenwoordig wordt het gebruikt als trouwlocatie en door de Vereniging van Oud-Uitgeest.

Molens

Uitgeest is in het bezit van opvallend veel molens. Hieronder staan ze op een rij:

Dorregeestermolen

De Dorregeestermolen staat achter Klein Dorregeest 3, een stukje van de weg aan de noordoostzijde van Uitgeest, aan de andere zijde van de A9. De molen is gebouwd in 1896 en tot op de dag van vandaag een poldermolen die water van de Dorregeestermolen overslaat op de Schermerboezem. Het grootste deel van het werk wordt tegenwoordig wel gedaan door een elektrisch gemaal dat er naast staat. Overigens stond er al voor deze molen een eerder exemplaar met een scheprad dat door blikseminslag in 1895 afbrandde.

Tweede Broekermolen

De Tweede Broekermolen staat aan de Lagendijk bij Jachthaven Uitgeest, ten zuiden van het Uitgeestermeer. De molen is gebouwd in 1631 en het is een achtkante poldermolen van het type grondzeiler. Hij bemaalde met nog vier molens de Uitgeester- en Heemskerkerbroekpolder. De molen wordt bewoond maar is prima te bezichtigen vanaf de weg. Mooi gelegen in het polderlandschap.

De Kat

De Kat staat in het noordelijk industriegebied van Uitgeest, aan de Limmerweg. Oorspronkelijk was de molen een in 1567 gebouwd exemplaar die de polder De Zien bemaalde, maar dit exemplaar brandde helaas in 1889 af. In 1971 brandde de molen wederom af waarna hij werd vervangen door een molen uit 1842 afkomstig uit Alblasserdam. De molen draait regelmatig en is zaterdags en op afspraak te bezichtigen.

De Dog

Aan de Geesterweg, ten noorden van Uitgeest, staat sinds 1896 molen De Dog. Een eerder exemplaar uit ca. 1630 was in 1895 afgebrand waarbij twee dochters van de molenaar om het leven waren gekomen. Bij de nieuwe molen werd daarom de molenaarswoning naast de molen gebouwd. De molen bemaalt de Castricummerpolder en wordt sinds 1893 geassisteerd door een naastgelegen stoomvijzelgemaal. Tegenwoordig maalt de molen nog regelmatig op vrijwillige basis en is dan te bezichtigen.

De Corneliszoon

Houtzaagmolen De Corneliszoon, vernoemd naar de uitvinder van de houtzaagmolen, Cornelis Corneliszoon van Uitgeest. Hij staat op erfgoedpark ‘De Hoop’ in het havengebied van Uitgeest aan de zuidzijde van het Uitgeestermeer. Het is een betrekkelijk bescheiden molen waaronder in een grote schuur het daadwerkelijke zagen plaatsvindt. De molen is hier overigens pas in 2010 neergezet en daarmee vergeleken met molens in de omgeving splinternieuw. Zaagmolens zijn tegenwoordig zeldzaam en daardoor is een bezoekje de moeite waard.

Uitgeestermeer / Alkmaardermeer (aanrader)

Het Uitgeestermeer strekt zich aan de oostzijde van Uitgeest uit. Je moet wel even de A9 passeren en vervolgens zijn aan de zuidzijde enkele grote havens voor watersporters te vinden. Aan de noordzijde ligt recreatieterrein Dorregeest met wandelpaden en een zandstrand. Het geluid van de nabije en drukke A9 dringt hier wel door maar de ligging is verder best fraai. Aan de noordoostzijde loopt het Uitgeestermeer tot vreugde van veel watersporters door in het grote Alkmaardermeer. Heb je zin en tijd, dan kun je zo doorvaren tot bijvoorbeeld het centrum van Alkmaar. Meer info: https://www.alkmaarder-enuitgeestermeer.nl/

Fort K’IJK (Fort bij Krommeniedijk) (aanrader)

Fort K’IJK was in gebruik tussen 1897 en 1956 als vestingwerk ter verdediging van Amsterdam. Op het terrein staan verder een fortwachterswoning en een genieloods. De gidsen kunnen je er smeuïge anekdotes en bijzondere weetjes over vertellen, maar de rondleiding is niet geschikt voor jonge kinderen. In een deel van het fort wonen nu jongvolwassenen met autisme. Zij runnen de theeschenkerij waar je welkom bent voor koffie, thee en lekkers. Bovenop de voormalige hefkoepel staat de K’IJK-koepel, een uitkijkpunt met uitzicht op de oer-Hollandse polder met veel weidevogels. Een bezoek aan het fort is prima te combineren met een fiets- of wandelroute in de omgeving. Meer info: https://www.landschapnoordholland.nl/fortkijk

Fort aan den Ham

Het fort is gebouwd tussen 1896 en 1903. Het is een van de 42 forten en batterijen van de Stelling van Amsterdam, de voormalige kringstelling voor de verdediging van de hoofdstad. Het fort stond niet in de oorspronkelijke plannen omdat dit gebied in geval van oorlog onder water gezet zou worden. Het talud van de spoorlijn Uitgeest – Krommenie bleek echter te hoog zodat alsnog een fort is gebouwd om deze spoorlijn te kunnen verdedigen. In 1956 is de verdedigingsfunctie opgeheven en het geheel tot in de jaren ’80 in gebruik genomen als munitieopslagplaats. Veel van de originele inrichting is toen verwijderd. Vanaf 1996 valt het fort onder een stichting. De geschiedenis van het fort wordt hier uiteraard verteld maar er zijn ook exposities over de inundaties, militaire communicatie, vredesmissies etc. Meer info: https://www.fortaandenham.nl/cms/

In de buurt van Uitgeest

Andere plaatsen in Kennemerland met nog meer leuke dingen om te doen en bekijken: Klik hier

———————————————————
© IsDitLeuk.nl
V2022-1
Laatste update: 24 januari 2022