Synagoge – Enschede

Deze synagoge is naar eigen zeggen de mooiste van Nederland. En dat zou zomaar eens kunnen kloppen. Al aan de buitenkant valt de vorm van deze in 1928 gebouwde synagoge met zijn drie koperen koepels op. De binnenzijde is beslist een bezoek waard. De synagoge is nog in gebruik maar regelmatig open voor bezoekers die met een audiotour de highlights van de verschillende ruimtes kunnen bekijken en ook beter begrijpen. De grote sjoel is het onderdeel dat het meest de aandacht trekt, en terecht. De schilderingen in de grote koepel, de mozaïeken, glas-in-lood-ramen, het is allemaal de moeite waard. De combinatie van oriëntaalse invloeden met elementen van de Amsterdamse school geven het hele gebouw binnen en buiten een gevoel of je ver weg bent terwijl het toch ook weer bekend voorkomt.

Locatie/bereikbaarheid

Vanaf treinstation Enschede is het 5-10 minuten lopen om bij de synagoge voor de deur uit te komen.

Met de auto is Enschede makkelijk te bereiken via de A35. Deze loopt aan de zuidzijde onder Enschede door en dat is precies ook de kant waar de synagoge ten opzichte van het centrum is gelegen.

Prinsestraat 14
7513 AL Enschede
http://www.synagogeenschede.nl

Geschikt voor

Geïnteresseerden in religie, bijzondere bouwwerken of een combinatie van beide zitten hier goed. En dat hoeven dus niet alleen volwassenen te zijn. Ook kinderen en zelfs tieners/twintigers/dertigers kunnen hier zeker een interessant uitje beleven.

Oordeel

Zelf zijn ze hier ook niet erg bescheiden in hun oordeel, maar ze hebben dan ook best een punt. Deze synagoge is werkelijk fraai en terecht een rijksmonument. Het rapportcijfer is een welverdiende 8,5.

Wat ga je doen?

Je komt hier eigenlijk voor het gebouw en voor de functie als synagoge. Natuurlijk zijn die twee op deze plaats vervlochten, maar het een kan je toch meer aanspreken dan het andere. Hoofdonderdeel is uiteraard de grote sjoel waar genoeg is te zien. Kijk in ieder geval in deze ruimte ook even omhoog; in de koepel zijn afbeeldingen van de 12 stammen te zien. Wellicht dat de verdeling in een gedeelte voor mannen en een gedeelte voor vrouwen je wat minder aanspreekt.

Een kijkje in de kerkenraadskamer en dagsjoel volgen vrijwel vanzelf na een bezichtiging van de grote sjoel. Hier zal dan langzamerhand opvallen dat het interieur buitengewoon goed bij het exterieur past. Dat klopt; ook het interieur is grotendeels door dezelfde architect ontworpen en grotendeels bewaard gebleven.

De synagoge is overigens niet heel oud: in 1928 is deze gebouwd in opdracht van M.I. Meno. Dat was een textielfabrikant waarmee meteen weer de relatie met Enschede is gelegd. Architect was Karel de Bazel die een totaalconcept ontwierp en dat werd al meteen nadat het gebouw gereed was gekomen hogelijk gewaardeerd.

Ook voor de Joodse gemeenschap in Enschede was de Tweede Wereldoorlog een zeer donkere periode waarin zo’n 700 van de 1200 Joden in Enschede naar Mauthausen werden weggevoerd. Een plaquette herinnerd aan deze tragedie. Een van de tegenstrijdigheden die de oorlog opleverde is dat dit gebouw juist niet in de oorlog is verwoest omdat het in die tijd werd gebruikt door de Sicherheitsdienst. Na de oorlog was de resterende Joodse gemeenschap groot en vitaal genoeg om tot op de dag van vandaag de synagoge als gebedsruimte in stand te houden.

Tot slot is er een bezoekersruimte waar koffie en thee met eventueel een koosjere lekkernij te krijgen is. Er is hier ook een gifshop met Jodaica en bijvoorbeeld koosjere wijn.

Handige tips

De synagoge is nog in gebruik en een koosjer gebouw. Je mag daarom geen eigen eten en drinken meenemen. Bovendien is het de bedoeling dat je, ook in de zomer bij 35 graden, redelijk bedekt gekleed gaat. Dat wil zeggen; schouders, knieën en buik bedekt. Voor mannelijke bezoekers is een keppeltje verplicht.

Zin om naar buiten te gaan? Er worden vanuit de synagoge wijkwandelingen georganiseerd waarbij de sporen van het Joods verleden worden opgezocht.

Kritische noot

De synagoge is een religieus gebouw. Heb je geen zin of ben je zelfs principieel tegen het je aanpassen aan de gewoonten en gebruiken binnen, dan doe je jezelf en de anderen met een bezoek geen plezier. Een discussie hierover kun je best voeren, maar doe dat dan op een andere plaats.

Prijs

Volwassenen betalen Euro 6,- inclusief een audiotour, jongeren t/m 16 jaar betalen alleen voor de audiotour euro 3,-. Regelmatig worden instaprondleidingen verzorgd en daarvoor bedraagt de prijs een alleszins redelijke Euro 7,50. Een wijkwandeling komt op Euro 4,- per persoon.

Lengte bezoek

Het gebouw is niet heel groot, maar het is wel een van de meest bijzondere gebouwen in Nederland. Goed om er dus de tijd voor te nemen, maar de meesten zullen het toch na een half uur tot hooguit een uur wel gezien hebben.

Horeca / overnachtingsmogelijkheden

Horeca is beperkt in het gebouw, hoewel ze op sommige (feest)dagen behoorlijk uitpakken. Slapen moet je sowieso elders doen, maar mocht dat in Enschede moeten zijn dan zal dat niet al te grote obstakels opleveren.

Praktische info/openingstijden

Op zondag, dinsdag, woensdag en donderdag is de synagoge open van 11:00 tot 17:00. Let op: op zaterdagen is dit gebouw dus niet open voor bezoekers en dat geldt eveneens voor Joodse feestdagen.

Meer…

Voor een overzicht van andere synagoges: Klik hier

IsDitLeuk.nl